Çorum, Anadolu’nun köklü tarihi ve kültürel mirasını koruyan bir şehir. Bu topraklar Paleolitik çağdan bugüne kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmış. Çorum tarihî yerlerinde Hitit, Selçuklu ve Osmanlı kalıntılarına, ören yerlerine ve müzelere rastlarsınız.
Bu kültürel hazineler, ziyaretçilere Anadolu’nun büyüleyici geçmişini anlatır. Bu fırsatı kaçırmayın.
İçindekiler
- 1 Çorum’un Tarihi Geçmişi
- 2 Alacahöyük Müze ve Ören Yeri
- 3 Hattuşa Antik Kenti ve Müzesi
- 4 Çorum Ulu Camii (Muradi Rabi Ulu Camii)
- 5 Veli Paşa Hanı
- 6 Çorum Tarihi Yerleri
- 7 Koyunbaba Köprüsü
- 8 Laçin Kapılıkaya Kaya Mezarı
- 9 Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı
- 10 İskilip Kaya Mezarları
- 11 Sonuç
- 12 FAQ
- 12.1 Çorum’un Anadolu’daki tarihi önemi nedir?
- 12.2 Çorum’a nasıl ulaşılır?
- 12.3 Çorum’da gezilecek başlıca tarihi yerler nelerdir?
- 12.4 Alacahöyük Müze ve Ören Yeri’nde neler sergilenmektedir?
- 12.5 Hattuşa’nın önemi nedir?
- 12.6 Çorum Ulu Camii’nin özellikleri nelerdir?
- 12.7 Veli Paşa Hanı’nın özellikleri nelerdir?
- 12.8 Çorum’un diğer önemli tarihi yerleri hangileridir?
Çorum’un Tarihi Geçmişi
Çorum ve etrafı, çok eski zamanlardan beri insanların yaşadığı bir yerdir. Eski Tunç Çağı’nda bölgede Hattiler yaşamıştır. Bu, Çorum’un Anadolu’nun kültürel gelişiminde merkezi bir rol üstlendiği anlamına gelir. M.Ö. 18. ve 17. yüzyılda, Hatti beyleri ile Hitit grupları arasında çekişmeler yaşanmıştır. Bu çatışmaların sonunda M.Ö. 1650/1600 yıllarında Hattuşa, Hitit Devleti’nin başkenti yapılmıştır.
Hititler ve Hititler Öncesi
M.Ö. 13. yüzyılın sonlarına doğru Hitit İmparatorluğu çökmüştür. Bu dönemden sonra, bölge Medler, Persler, Selefkoslar gibi uygarlıklara ev sahipliği yapmıştır. Daha sonra Çorum, Selçuklular zamanında Bizanslılardan alınmış ve Türklerin eline geçmiştir. Osmanlı döneminde de Çorum’un yeri önemini korumuştur.
Eski Dönem Medeniyetleri
Çorum, Eski Anadolu medeniyetleri için önemli bir merkez olmuştur. Burası Paleolitik çağdan beri birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Tarihin çeşitli dönemlerinden izler taşıyan bu topraklar, çok eski zamandan beri yerleşim yeri olmuştur.
Selçuklular ve Osmanlı Dönemi
Selçuklu ve Osmanlı zamanlarında Çorum, stratejik açıdan önemli bir şehir olarak kalmıştır. Bu dönemlerde de şehir, tarihsel ve kültürel değerini korumuştur.
Alacahöyük Müze ve Ören Yeri
Çorum’da gezilecek yerler arasında Alacahöyük Müze ve Ören Yeri öne çıkıyor. 1935’te başlayan kazılar, Hititler’in buraya önem verdiğini gösterdi. Bu yer, Hitit kültür ve sanatının merkezi olarak biliniyor.
Hitit Kral Mezarları
Alacahöyük’te görülecek şeyler arasında 10 metre genişliğindeki sfenksli anıtsal kapı var. Ayrıca, Arkeoloji Müzesi’nde Eski Tunç Çağı’na ait 13 kral mezarı buluntu sergileniyor. Koleksiyonda Kalkolitik, Eski Tunç, Hitit ve Frig dönemlerine ait eserler de mevcut.
Sfenksli Anıtsal Kapı
Alacahöyük’te dikkat çeken bir yapı ise sfenksli anıtsal kapıdır. Kapı, 10 metre genişliğindedir. Üzerindeki kabartmalarda Hitit kralları, din adamları ve kurban hayvanları simgelenir.
Hattuşa Antik Kenti ve Müzesi
Hattuşa, antik Hititler’in başkenti, Çorum’un Boğazkale İlçesi’nde yer alır. 1986’da UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girdi. Bu antik kent, 1906’dan beri yapılan kazılarla incelenmektedir. Hattuşa Hitit Devleti’nin başkenti olduğu anlaşıldı. Saraylar, tapınaklar, çivi yazılı tabletler ve anıtsal kapılar bulundu. Büyükkale Saray Kompleksi ve Büyük Tapınak gibi yapılar keşfedildi.
Büyükkale Saray Kompleksi
Hattuşa‘da yer alan Hitit sarayları, UNESCO Dünya Belleği Listesi’nde bulunur. Bu yer aynı zamanda “Bin Tanrılı Şehir” olarak bilinir. Hattuşa’nın bu bölümü, Anadolu’nun kültürel ve tarihi açıdan en önemli yerlerinden biri olarak kabul edilir.
Çivi Yazılı Tabletler
Hattuşa’da çok sayıda çivi yazılı tablet bulunmuştur. Bu tabletler Hitit medeniyetinin önemli bir parçasıdır. Hititlerin yaşamına ışık tutarlar. Bu arşiv, UNESCO Dünya Belleği Listesi’ne dahil edilmiştir.
Çorum Ulu Camii (Muradi Rabi Ulu Camii)
Çorum Ulu Camii, şehrin en eski camileri arasındadır. III. Alaaddin Keykubat zamanında yapılmıştır. Onun azatlı kölesi Hayrettin tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir. Çorum Ulu Camii‘yi ziyaret ettiğinizde, geçmişin izlerini sürebilirsiniz.
Çorum Ulu Camii, zamanla yıpranmıştı. Ama büyük onarımlarla eski ihtişamını yeniden kazandı. IV. Murat burada bir dönem kaldığı için “Muradi Rabi Ulu Camii” şeklinde de anılır. Selçuklu mimarisi özelliklerini taşır ve Çorum’un simgelerindendir.
| Özellik | Değer |
|---|---|
| Yapım Tarihi | 13. yüzyıl sonu |
| Yapımcı | III. Alaaddin Keykubat’ın azatlı kölesi Hayrettin |
| Restorasyon | Mimar Sinan, Abdülfettah Bey |
| Mimari Özellikler | Selçuklu mimarisi, 9 kubbeli, minare, ahşap minber |
| Diğer Özellikler | Osmanlı dönemi eklentisi, deprem hasarları, restorasyon çalışmaları |
Çorum Ulu Camii inşa edildiği günden beri şehre ışık tutar. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde değişiklikler geçirmiştir. Bu cami, Çorum’un kültür ve tarihini yansıtır.
Veli Paşa Hanı
Çorum şehrinde Veli Paşa Hanı tarihi bir yapıdır. Han, 1914’te yanmıştır ama sonra yeniden yapımı başlatılmıştır. Selçuklu mimarisinin öğelerini kapsar ve uzun süre otel olarak kullanılmıştır.
Restorasyon Çalışmaları
Restorasyon 2017-2022 arasında tamamlanmıştır. Han, defalarca değişiklik geçirmiştir. Son olarak market olarak hizmet vermeye başlamıştır. Veli Paşa Hanı Çorum’da büyük bir tarihi eserdir.
Mimari Özellikleri
Veli Paşa Hanı’nda alt katta taş avlu ve üst katta 35 oda vardır. Hanın mimarisi, Çorum evlerine benzer. Restorasyonda eski çeşme taşı yeniden kullanılmıştır. Hanın avlusu çok geniş ve oda aydınlatmaları iki yönden sağlanır.
Veli Paşa Hanı, Çorum Merkez’de yer alır ve 35 odaya sahiptir. Han, uzun süre otel olarak kullanılmış, şimdi ise markettir. Hanın tarihi XIX. yüzyıla dayanır. Ziyaretçilere yöresel tarihi gösterir.
| Hotel | Price Range (TL) |
|---|---|
| Çorum Umay Otel | 800 – 2000 |
| Çorum Bilge Otel | 800 – 2000 |
| Grand Park Hotel | 800 – 2000 |
Ziyaretçler Veli Paşa Hanı‘na 5 üzerinden 5 puan vermişlerdir. Han, tarih ve mimariyi bir araya getirir. Bu yüzden Çorum’a turist çeker.
Çorum Tarihi Yerleri
Çorum‘da görülecek birçok tarihi yer var. Bunlar arasında Çorum Kalesi, Çorum Müzesi ve Şapinuva Ören Yeri önemli. Şehir merkezinde bulunan Çorum Kalesi, Selçuklu mimarisinden esinlenmiş.
Çorum Müzesi‘nde Alacahöyük ve Kuşsaray kazılarında çıkan eserler sergileniyor. Bu eserler Kalkolitik Çağ, Hitit ve Frig dönemlerine ait. Çorum’un Ortaköy ilçesinde bulunan Şapinuva Ören Yeri, Hitit imparatorluğunun büyük idari merkezlerinden biri. Yapılan arkeolojik kazılar sonucunda kraliyet sarayları ve tapınaklar keşfedildi.
| Yer | Giriş Ücreti | Öne Çıkan Özellikler |
|---|---|---|
| Çorum Müzesi | 15 TL | Alacahöyük ve Kuşsaray kazılarında bulunan Kalkolitik Çağ, Hitit ve Frig dönemine ait eserler |
| Alacahöyük Müze ve Ören Yeri | 12,5 TL | Hitit kral mezarları, sfenksli anıtsal kapı |
| Şapinuva Ören Yeri | Ücretsiz | Hitit idari merkezi, kraliyet sarayı ve tapınaklar |
Koyunbaba Köprüsü
Çorum’un Osmancık ilçesinde bulunan Koyunbaba Köprüsü, II. Bayezid dönemi eseri. 1484-1489 yıllarında yapılmış. 19 gözlü ve sivri kemerli bir yapı.
Zamanla ırmak birikintileriyle dolmuş. Bu yüzden bugün sadece 15 gözü mevcut. Yine de, Koyunbaba Köprüsü, Osmanlı mimarisinin öne çıkan güzelliklerindendir. Türk velisi Koyunbaba‘dan ismini alır. Çorum’un tarihi geçmişinde önemli bir yere sahiptir.
Mimari Özellikleri
Koyunbaba Köprüsü, 250 metre uzunluğunda ve 7,5 metre genişliğinde. 1484-1489 yıllarında yapılmış, Osmanlı mimarisinin önemli yapılarından. Sarı kesme taştan örülmüş.
Köprünün kitabesinde Arapça harflerle yazılar bulunur. Bu yazılar yapının ne zaman başlayıp bitirildiğini belirtir.
Laçin Kapılıkaya Kaya Mezarı
Çorum’un Laçin ilçesinde M.Ö. 2. yüzyıla tarihlenen Kapılıkaya Kaya Mezarı bulunmaktadır. Bu mezar, çok sarp ve kayalık bir alanda yer alır. Mezarın kapısında “İkezios” yazısı ve renklendirilmiş haç motifi vardır. Bu özellikler, Helenistik Dönem‘e ait olduğunu gösterir. Aynı zamanda, Çorum’da bulunan önemli antik kentlerden biridir.
Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı
Hattuşa’nın güzel yeri Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı’nı anlatmalıyım. Burası, Hititlerin yeni yılını kutladığı bir tapınak. Hitit tanrıları ve tanrıçaları, bu tapınağa kabartma olarak işlenmiş. Bu kabartmalar, Hitit dini ve Hitit sanatı‘nın en iyi örneklerinden.
Yazılıkaya Tapınağı, Hitit medeniyetinden bugüne kalan en etkileyici kalıntılardan. Çorum’da en çok ziyaret edilen tarihi mekanlardan biri.
Kayaya Oyulmuş Kabartmalar
Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı, binlerce yıldır insanları ağırlıyor. Kabartmaları M.Ö. 13. yüzyıla ait. Büyük Galeri’de 63 tanrıyı gösteren kabartmalar bulunuyor.
Merkezdeki görkemli tören alayı Fırtına Tanrısı ve Güneş Tanrıçası’nı betimliyor. Duvarda ise erkek ve kadın tanrılar var.
Küçük Galeri’ye geçtiğimizde, diğer tanrılar ve Nergal’ın kabartmalarını görüyoruz. Kabartmalar, Hitit ve Hurri etkileşimini gösteriyor. Kraliçe Puduhepa’nın devrini yansıtıyor.
İskilip Kaya Mezarları
Çorum’un İskilip ilçesinde Roma dönemine ait kaya mezarları bulunuyor. Bu mezarlar 100 metre yükseklikteki kalenin yakınlarında yer alıyor. Kabartma aslan figürleri, kanatlı aslan kabartmaları ve kabartma el ve kadehleri görülüyor. İskilip Kaya Mezarları, Çorum’un önemli tarihi yerlerinden biridir.
Bu kaya mezarları eski uygarlıkların sanatını yansıtıyor. Antik kent kalıntıları arasında yer alıyorlar. Etkileyici kabartmalar ve sütun başlıklarındaki detaylı figürler mezarları süslüyor. Buradaki iki adet ölü sekisi, bölgenin tarihi ve kültürel zenginliğini gösteriyor.
İskilip’te yer alan Yivlik Kayası doğal güzellikleri ile biliniyor. Şifalı sulara sahip olan bu kaya, İskilip’in önemli doğal harikalarından biri. Yörenin ünlü lezzetleri arasında İskilip dolması, gül baklavası, çatal aşı çorbası, keşkek ve sırık kebabı da var.
Sonuç
Çorum, Anadolu bölgesinde önemli bir şehirdir. Bu şehir, çok eski dönemlerden günümüze kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Hititler ve Selçuklular gibi tarihi uygarlıkların izlerini görmek isteyenler için ideal bir yerdir.
Alacahöyük ve Hattuşa gibi önemli tarihi yerlerle doludur. Çorum, Anadolu‘nun eski dönemlerine ışık tutar. Bu tarihî ve kültürel miras, Çorum’u Türkiye’deki en önemli turistik yerlerden biri yapar.
Çorum’da yapılan tarihi geziler, Anadolu’nun geçmişini keşfetmeye yardımcı olur. Antik kentler ve müzeler, şehrin derin kültürel mirasını gösterir. Bu miras, Çorum’un dünya çapında bile öne çıkan bir turizm cazibe merkezi olmasını sağlar.
Özetle, Çorum Anadolu’nun kültürel mirasına ışık tutar. Ziyaretçilere harika bir tarihsel deneyim yaşatır. Şehrin sunduğu tarihi ve kültürel değerler, bölgeyi Türkiye’de en popüler turistik yerlerden biri yapar.
